PROSTORNO KULTURNO – ISTORIJSKA CELINA ,,STARO JEZGRO ZRENJANINA”
Kategorizacija: veliki značaj za Republiku Srbiju!
Prоstоrno kulturnо-istоriјskа cеlinа ,,Staro jezgro Zrenjanina” оbuhvаtа Тrg slоbоdе, Тrg dr Zоrаnа Đinđićа, zatim ulicu krаlја Аlеksаndrа I Kаrаđоrđеvićа, krаlја Pеtrа Prvog, dr Slavka Županskog, Subotićevu, Gimnаziјsku, Svetosavsku, Pupinovu, Nemanjinu, Slobodana Bursaća, Cara Dušana (deo do magistrale), Savezničku, Ive Lole Ribara (do magistrale), Petefijevu, Obilićevu, Tiršovu, Brigadira Ristića, Jevrejsku, Sarajlijinu, Svetozara Markovića, Skerlićevu, Obalu pionira, Obalu Sonje Marinković, Kej 2. oktobra, Narodne omladine, Gundulićevu (do Ul. Rade Končara), Vuka Karadžića i Emila Gavrila (do magistrale).
Staro jezgro Zrenjanina utvrđeno je za kulturno dobro (Prostorno kulturno – istorijsku celinu) još 1968. godine (Rеšеnjеm br. 01/2-439/2-68 оd 15.10.1968. gоdinе), a obuhvatalo je samo uže jezgro grada (Тrg slоbоdе, Тrg dr Zоrаnа Đinđićа, ulicе krаlја Аlеksаndrа I Kаrаđоrđеvićа, krаlја Pеtrа Prvog, dr Slavka Županskog, Gimnazijsku i Subotićevu ulicu). Odlukоm Izvršnоg vеćа Skupštinе Vојvоdinе оd 08. 10. 1991. gоd. kategorisano је kao kulturnо dоbrо оd vеlikоg znаčаја zа Rеpubliku («Službеni list АPV» br. 25/91).
Rešenjem 05 број 633-5643/2021, od 16. juna 2021. godine, utvrđene su mere zaštite, granice zaštićene okoline i mere zaštite zaštićene okoline Prostorno kulturno – istorijske celine. Ovom odlukom postojeća zona zaštite je proširena na prostor šireg gradskog jezgra koji je prikazan na karti Valorizacije PKIC sa obuhvatom zaštićene okoline.
ISTORIJAT STAROG JEZGRA ZRENJANINA
Nepokretna kulturna dobra, odnosno spomenici kulture u okviru Prostorne kulturno – istorijske celine ,,STARO JEZGRA ZRENJANINA”
Trg slobode;
br. 2 ZGRADA GRADSKE BIBLIOTEKE
br. 4 ZGRADA RIMOKATOLIČKE CRKVENE OPŠTINE (PLEBANIJA)
br. 5 ZGRADA GRAND HOTELA ,,VOJVODINA” (danas Komercijalna banka)
br. 6 RIMOKATOLIČKA CRKVA (KATEDRALA)
br. 7 ZGRADA NARODNOG POZORIŠTA
br.7a ZGRADA MUZIČKE ŠKOLE
br. 8 ZGRADA BISKUPSKOG ORDINARIJATA
br. 10 PALATA TORONTALSKE ŽUPANIJE (ZGRADA SKUPŠTINE GRADA)
Ulica Subotićeva;
br. 1 PALATA FINANSIJA (NARODNI MUZEJ)
bb. MALI MOST
Ulica kralja Aleksandra I Karađorđevića;
neparna strana;
br. 1 BUKOVČEVA PALATA
br. 17 ZGRADA PAULA ŠTAGELŠMITA
br. 21 ROBNA KUĆA NAMEŠTAJA ,,BENCE I SIN” (danas ,,Simpo”)
br. 23 ZGRADA GAJE ADAMOVIĆA
br. 27 ZGRADA GUSTAVA FROMBAHA
br. 29 ZGRADA SAMUELA FRAJNDA
br. 31 ZGRADA VILMOŠA HERCFELDA (Ulica Svetosavska 11)
br. 33-35 ZGRADA EKSPOZITURE DRŽAVNE HIPOTEKARNE BANKE
br. 37 ZGRADA ČEDE UDICKOG
br. 39 ZGRADA JOVANA EKŠTAJNA
br. 41 ZGRADA HRANIMIRA KUPUSAREVIĆA
br. 43 ZGRADA FIRME ,,JAKŠIĆ-AMBROZI” (Ulica Svetosavska 3)
br. 45 ZGRADA PORODICE POPOVIĆ-PECI (Ulica Svetosavska 1)
br. 47 PALATA SRPSKE ŠTEDIONICE
br. 49 KUĆA ŽIVKA VUKOVA
parna strana;
br. 4 ZGRADA SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVENE OPŠTINE (Gimnazijska 1)
br. 6 ZGRADA VILMOŠA GRINBAUMA (Gimnazijska 3)
br. 8 ZGRADA VLADISLAVA CIKALJA
br. 10 ZGRADA PRVE HRVATSKE ŠTEDIONICE (Gimnazijska 7)
br. 18 PALATA DAUN (bivša Robna kuća ..Beograd”) (Gimnazijska 15)
br. 20 PALATA MENCER
br. 22 ZGRADA LIPOTA GOLDŠMITA
br. 26 ZGRADA FILKOVIĆA
br. 30 ZGRADA KARLA HELMBOLDA (Šeherezada)
br. 34 PALATA PANJI (Ulica Svetozara Markovića 1)
Ulica Svetozara Markovića;
br. 2 PALATA ŠANDORA KOVAČA
br. 3 ZGRADA NIKOLE KILBAHA
Gimnazijska ulica
br. 2 RIMOKATOLIČKA (PIJARISTIČKA) CRKVA I ZGRADA GIMNAZIJE
kuće pod brojevima: 1,3,4,6,7,8,12,14,15,16,18,19,20,21,22 i 24.
Trg dr Zorana Đinđića
br. 1 ZGRADA VELIKOBEČKEREČKE ŠTEDIONICE (Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin)
br. 3 KUĆA IGNJATA LEVIJA, (Mesna zajednica ,,Centar”)
Ulica dr Slavka Županskog
br. 1 ZGRADA TREĆE GIMNAZIJE i TRGOVAČKE AKADEMIJE,(Srednja Elektrotehnička škola ,,Nikola Tesla”)
br. 2 DOM NARODNOG ZDRAVLJA, (Centar za socijalni rad, Republički zavod za statistiku)
br. 3 i 3/a ZGRADA SIROMAŠNIH ŠKOLSKIH SESTARA ,,DE NOTRE DAME” SA KAPELOM KARLA BOROMEJSKOG, (Zgrada OŠ ,,Vuk Karadžić” i bivša Srednja Medicinska škola)
br. 5 FOTOGRAFSKI ATELJE IŠTVANA OLDALA (Izložbeni salon Istorijskog arhiva)
Ulica kralja Petra Prvog
br. 1 ZGRADA STARE POŠTE
br. 3 ZGRADA SRPSKE ZADRUŽNE BANKE (Dom Sindikata)
br. 4 ZGRADA KOMITETA SKJ
br. 6 ZGRADA AUSTROUGARSKE BANKE (,,Ogrev”)
Ulica narodne omladine
br. 2 REFORMATSKA CRKVA
br. 2a PAROHIJSKI DOM REFORMATSKE CRKVE
br. 3 ZGRADA TRGOVINSKO – INDUSTRIJSKE KOMORE (Dom vojske)
br. 4 ZGRADA OKRUŽNOG UREDA ZA OSIGURANJE RADNIKA I AMBULANTA (Zubna poliklinika i zgrada hitne medicinske pomoći)
Ulica Miroslava Tirša
br. 4 DEČJI DOM
Jevrejska ulica
brojevi 2 (HOTEL ,,CENTRAL”) i 12 (DOM HEVRE KADIŠE)
Sarajlijina ulica
brojevi: 1 (RABINAT), 4 (JEVREJSKA ŠKOLA), 5, 5a i 10.
Obala pionira
brojevi: 4 (ZGRADA JULIJA KRAUSA), 6 (FABRIKA NAMEŠTAJA ,,BENCE I SIN”) i 8 (ZGRADA AVGUSTA NAPHOLCA)
Svetosavska ulica
br. 2 SRPSKA PRAVOSLAVNA CRKVA USPENJA BOGORODICE (SVETOSAVSKA CRKVA)
Kuće pod brojevima: 2a (PAROHIJSKI DOM SPC), 4 (KUĆA DR SLAVKA ŽUPANSKOG), 9,11,23-25 (TRGOVAČKA KUĆA TUNER) i 31 (VILA DR JULIJA KINSLERA).
Pupinova ulica
brojevi: 7,9,11,17 i 23-25-25a (KUĆA TRGOVCA RISTIĆA)
Nemanjina ulica
brojevi: 3 i 11-11a
Ulica Slobodana Bursaća
br. 1 (BEGEJSKA VODNA ZAJEDNICA), 2,3,4,7 (ŽENSKI INTERNAT MESINGER), 10-12,14,16,20 i 24
Ulica Cara Dušana
br. 4 ERDEŠOV INTERNAT (Dom učenika Srednjih škola «Angelina Kojić – Gina»)
Petefijeva ulica
br. 4. SANATORIJUM DR KLAJČA (Plućna bolnica ,,dr Vase Savića”) i 27 KUĆA REŽE MAERA
Ulica Ive lole Ribara
brojevi: 2 (NAJAMNA GRADA JOHANA MOLNARA) i 7 (KUĆA APOTEKARA LIPOTA MENCERA)
Saveznička ulica
brojevi: 3a i 5 (KUĆA PORODICE TIVADAR)
Obilićeva ulica
TORANJ VATROGASNE ČETE
Ulica brigadira Ristića
brojevi: 1 (KUĆA LEKARA VUKOVA) i 2 (ZGRADA JAVNE BERZE RADA)
Karadžićeva ulica
br. 3a i 5
Obala Sonje Marinković
br. 2a SOKOLSKI DOM
kuće pod brojevima: 2b,4,6,8-10,16 i 18
Kej 2. oktobra
br. 1 PALATA PRAVDE
kuće pod brojevima: 3,5,7,9,11,17,19,21 i 23
Gundulićeva ulica
brojevi: 2 (KUĆA JOZEFA ŠTAGELŠMITA) i 4 (KUĆA ADVOKATA ŽARTKA JAKŠIĆA)
Objekti u zaštićenoj okolini Prostorno kulturno – istorijske celine ,,Staro jezgro Zrenjanina”
Zmaj Jovina ulica:
br. 1b DOM CRVENOG KRSTA
Plankova bašta
bb. SPOMENIK POGINULIM CRVENOARMEJCIMA ,,ROTONDA”
Ulica carice Milice
brojevi: 21 (VILA POLIĆ) i 23 (VILA BRINIG)
Ulica vojvode Petra Bojovića
br. 2 PIVАRA LAZARA DUNĐЕRSKOG
Žitni trg
br. 1 ZGRADA JOZEFA AMBROZIJA I FABRIKA SAPUNA
br. 2 PALATA LAZARA DUNĐERSKOG
Miletićeva ulica
br. 1 STARI MAGACIN
Ulica Đorđa Stratimirovića
broj: 2a VILA ŽARKA DAJIĆA
Dr Emila Gavrila
br. 15 HIGIJENSKI ZAVOD ZA JAVNO ZDRAVLJE