Žitni magacin i kotarka u Novom Miloševu (Poljoprivredni grad)
Kategorizacija: Spomenik kulture
Adresa: Ulica maršala Tita br.105
Katastarska parcela br. 3149 KO Novi Bečej
……………………………………………………….
Prvi vlasnik: plemićka familija Karačonji
Vreme gradnje: 1834. godina
Projektant: nepoznat
Stil: klasicizam
Restauratorski radovi: od 2007. do 2017. godine
Žitni magacin i kotarka bili su deo nekad moćnog i bogatog vlastelinskog imanja Lasla Karaćonjija u Beodri (danas Novo Miloševo).
Dvorac Lasla Karačonjija ubraja se u tip polјskog (ruralnog) dvorca koji je izgrađen van urbanih gradskih naselјa, a po pravilu je bio okružen ekonomskim zgradama, čija je uloga bila omogućavanje funkcionisanja imanja tokom cele godine. U pogledu funkcija, dvorac je bio objekat za stanovanje, ali i centar upravlјanja imanjem.
U neposrednoj okolini dvorca, sa južne strane, nalazile su se ekonomske zgrade od kojih je preostala jedino zgrada nekadašnje konjušnice, dok se, preko puta ograđenog imanja, naspram dvorca, i dalje nalazi ,,polјoprivredni grad“ koga čine žitni magacin, kotarka i upravna zgrada sa radionicama. Ove građevine potiču iz četvrte decenije 19. veka (1834.) i predstavljaju najstariji građevinski sloj veleposeda. Podignute su od čvrste građe, sa klasicističkom obradom ulaznih portika i lučnih fasada. Stilski potpuno usklađene sa dvorcem i konjušnicom, čine redak, jedinstven i dobro očuvan kompleks nekadašnjeg vlastelinskog imanja. Nakon Drugog svetskog rata, dvorac je nacionalizovan, a poljoprivredni grad je postao deo zemljoradničke zadruge koja je i danas korisnik.
………………………………………………………………………………………………………………………………
MAPA KOMPLEKSA VLASTELINSKOG IMANJA LASLA KARAČONJIJA
1. Dvorac Lasla Karačonjija
2. Kompleks zgrada štale i kolnice, sa posebnim dvorištem.
3. Poljoprivredni grad (Žitni magacin, kotarka i upravna zgrada sa radionicama)
………………………………………………………………………………………………………………………………
POLJOPRIVREDNI GRAD
ŽITNI MAGACIN je masivna građevina pravougaone osnove postavljena na regulacionu liniju ulice maršala Tita. Ima tri etaže: prizemlje, sprat i tavan, a ispod cele površine objekta nalazi se podrum. Fasada je svedena na karakteristične elemente za ovu tipologiju objekata. Pravougaoni otvori postavljeni u ujednačenom nizu uokvireni su plitkom malterskom plastikom, a glavni arhitektonski element fasade je portik koji se nalazi na svakoj strani magacina. Na prednjoj i bočnim fasadama nalazi se ulazni portik manjih dimenzija sa dorskim stubovima koji drže dvovodni krov sa trougaonim zabatom, a dvorišni portik ima lukove u prizemlјu iza kojih je ulaz u magacin. Krov je dvovodan i pokriven biber crepom. Međuspratna i krovna konstrukcija je drvena, a u unutrašnjosti magacina sačuvana je celokupna drvena konstrukcija za skladištenje žita, sa svim elementima (stubovi, kosnici, jastuci, grede, podovi).
Konzervatorsko – restauratorski radovi trajali su od 2010. do 2017. godine. Nakon završenih radova, enterijer je dobio novu namenu – u prizemlju i na spratu se nalazi postavka
Saznati više:
Konzervatorsko – restauratorski radovi na Žitnom magacinu u Novom Miloševu
ulična fasada
dvorišna fasada
………………………………………………………………………………………………………………………………
KOTARKA za kukuruz je oblikovana u duhu klasicizma, podignuta 1834. godine, otprilike kad i žitni magacin. Izrazito je izdužene osnove, postavlјena duž leve granice parcele i povučena od regulacione linije ulice. Sklop objekta čini kotarka od drvenih letava, izdignuta iznad zemlјe i postavlјena na zidane stupce i otvoreni trem sa kolonadom stubova sa dorskim kapitelima koji nose arhitravnu gredu. Početkom veka prednji deo trema je zatvoren zidovima i pretvoren u stambeni prostor. Zabati su trouglasti, profilisanih ivica, sa tavanskim otvorom u vidu lunete. Krov je dvovodan i pokriven biber crepom.
Nakon Drugog svetskog rata, kotarka se našla u sastavu Zemljoradničke zadruge. Međutim, pre no što je započeta revitalizacija, imala je neadekvatnu namenu – pošto se našla u okviru mašinskog parka, služila je kao magacin za rashodovane poljoprivredne mašine.
Konzervatorsko – restauratorski radovi započeti su 2007. godine, a privedeni kraju 2012. godine, kada je cela kotarka revitalizovana i pretvorena u zavičajnu zbirku.
kotarka početkom 20. veka
Bojan Kojičić, istoričar umetnosti
Izvori:
Dokumentacija i fotodokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin
Dokumentacija Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Petrovaradin
B.Kojičić, Dvorac Karačonji u Beodri, Građa za proučavanje spomenika kulture Vojvodine XXVI, Novi Sad 2013.
D.Rauški, Nastanak zavičajnog muzeja u Novom Miloševu, Prilozi za monografiju Novog Miloševa, Novo Miloševo 2016.