2017
Završeni radovi na obnovi enterijera Velikobečkerečke štedionice u Zrenjaninu
Investitor: Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije
Elaborat za obnovu enterijera: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin
Izvođač radova: NPN Gradnja d.o.o, Novi Sad
Građevinski nadzor: Svetozar Bjelić, dipl. ing. građ.
Konzervatorski nadzor: Spomenka Urošević, dipl.ing.arh i Bojan Kojičić, istoričar umetnosti
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Decembra 2016. godine završeni su konzervatorsko – restauratorski radovi na obnovi enterijera uličnog krila zgrade Velikobečkerečke štedionice u Zrenjaninu. Radovi su obuhvatili restauraciju ajnfort prolaza i stepenišnog hola sa stepenišnom ogradom, zatim adaptaciju službenih prostorija Zavoda za zaštitu spomenika kulture, koje se nalaze na spratu. Nakon izvedenih radova završena je obnova uličnog krila Velikobečkerečke štedionice koja je započeta u jesen 2014. godine, restauracijom fasade i krova uličnog krila zgrade.
O izgledu enterijera, odnosno ajnfort (kolskog) prolaza, stepenišnog hola i stepenišne ograde, nema skoro nikakvih podataka, kao ni starih fotografija, tako da su informacije crpljene na osnovu postojeće situacije i očuvanih elemenata, kao i metodom analogije. Iz ajnfort prolaza, koji je u prošlosti služio i kao kolski prolaz u atrijumsko dvorište, pristupa se spratu i prostranom stepenišnom holu preko dvokrakog lučnog stepeništa. U ovom prostoru akcenat je bio na dekorativnoj ogradi koja se sastojala od livenih elemenata ankerovanih za bočnu stranu mermernih gazišta. Deo originalne ograde očuvan je na spratu.
STANJE PRE RADOVA
Zapušten enterijer je oslikavao stanje u kakvom je bila cela građevina (u kakvom su još uvek dvorišna krila). Dugogodišnjom nebrigom, kao i građevinskim intervencijama – sanacijama i adaptacijama, koje su bile neprimerene za jedan vredan istorijski objekat pod zaštitom države, degradiran je, nekad reprezentativan, prostor štedionice. Ajnfort prolaz je izbetoniran, a malterska plastika zidova oštećena, pojedina mermerna gazišta su, takođe, imala oštećenja, a umesto originalne dekorativne stepenišne ograde, postavljena je ograda od metalnih cevi. Gornjem kraku stepeništa je popustilo ležište, te je postojala opasnost od urušavanja.
KONZERVATORSKO-RESTAURATORSKI RADOVI
Restaurirana je malterska plastika zidova i svoda ajfort prolaza (sad ulaznog hodnika), a betonska podloga zamenjena je klinker opekom. Obnovljena su oštećena gazišta mermernih stepenica, stepenišni krak je stabilizovan, a dekorativni elementi ograde koji su nedostajali, izliveni su u gvožđu, po uzoru na očuvane originalne elemente. Ulazni hodnik je, sa dvorišne strane, zatvoren staklenim četvorokrilnim vratima. Električne instalacije su urađene za ceo objekat, a novi ormar sa brojilima je postavljen u ulazni hol.
Izgled ajnfort prolaza i hola nakon izvedenih radova
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Godine 2014. je obnovljen autentičan natpis na staklu stepenišnog hola.
oštećeno staklo sa natpisom tokom nevremena 2002.
restauracija natpisa ,,Velikobečkerečka štedionica osnovana godine 1872″
* * * * * * * * * * * * * * *
Budući planovi
Zavod je izradio konzervatorski projekat obnove dvorišnih krila, koji obuhvata i parterno uređenje atrijuma. Kad se obezbede sredstva za ovu drugu fazu, kompletan objekat će biti obnovljen. Prostor dvorišnih krila koji je u državnom vlasništvu je, trenutno, bez namene; stoga je, nakon obnove, važno osmisliti nove sadržaje, jer ovaj objekat ima veliki ekonomski, ali i kulturni potencijal.
Autor teksta i fotografija:
Bojan Kojičić, istoričar umetnosti – konzervator