2018
Obnovljen spomenik Crvenoarmejcima kod železničke stanice ,,Fabrika” u Zrenjaninu
Investitor: Ministarstvo rada i socijalne politike – sektor boračko-invalidske zaštite Republike Srbije
Izvođač radova: PR Kamenorezačka radnja TAŠI, Zrenjanin.
Izrada projektno-tehničke dokumentacije: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin
Odgovorni projektant: Spomenka Urošević, dia
Saradnici: Braniskav Milić, etnolog
Konzervatorski nadzor: Spomenka Urošević,dia, Željko Popov, dia i Branislav Milić,etnolog
……………………………………………………………………………………………………………………….
Spomenik Crvenoarmejcima se nalazi u okviru želјezničke stanice „Fabrika“ u Zrenjaninu. Posvećen je četvorici boraca Crvene armije koji su poginuli na ovoj stanici u borbi sa nemačkim oklopnim vozilom, prilikom oslobađanja Petrovgrada (današnjeg Zrenjanina) 02. oktobra 1944. godine, o čemu svedoči uklesani tekst na ploči spomenika. U znak zahvalnosti za učinjeno delo, spomenik su 1945. godine podigli radnici stanice Petrovgrad „Fabrika“. Do 1962. godine ovde su bila sahranjena i tela poginulih, da bi potom njihovi posmrtni ostaci bili eshumirani i sahranjeni u zajedničku grobnicu na Baglјašu.
Spomenik nalik nadgrobnom spomeniku je postavlјen na postamentu i ima pravougaoni oblik, sa blago suženim vrhom na kojem se nalazila zvezda petokraka, koja je nedostajala. Na prednjoj strani spomenika je mermerna ploča sa gore pomenutim tekstom. Grobno mesto poginulih ograđeno je niskim betonskim zidom na kojem je sedam vertikalnih četrvrtastih konusno suženih stubova međusobno povezanih lancima. Na vrhu stubova se nalaze izlivene vaze četvrtastog oblika. Na prednjoj strani, između spomenika i stubova nalaze se dve žardinjere. Svi pomenuti elementi su od teraca, uklјučujući i niski betonski zid kojim je ograđeno spomen obeležje.
Spomenik se nalazio u veoma lošem stanju. Obrastao u mahovinu i lišajeve, postao je stoplјen sa okolinom, tako da je bio jedva uočlјiv. Na mnogim mestima kamena obloga je bila popucala, a negde i otpala. Na dva stubića nedostajale su ukrasne vaze, a jedna žardinjera bila je odvalјena. Takođe, betonski ivičnjak je bio popucao na mestima gde je korenje drveća odizalo zemlјu. Na vrhu spomenika dugo vremena nedostajala je zvezda petokraka. Takođe, nestala je i ukrasna ograda koja je omeđavala parcelu spomenika i koja se vidi na starim fotografijama.
Zajedno sa konzervatorskim radovima izvedeni su i hortikulturni radovi jer je zelenilo u sastavu spomeničke celine.
Spomenka Urošević, dia