IZVEŠTAJ SA GODIŠNJE SKUPŠTINE DRUŠTVA KONZERVATORA SRBIJE U ZRENJANINU

POTENCIJALI INDUSTRIJSKOG I TEHNIČKOG NASLEĐA SRBIJE

Redovna godišnja Skupština Društva konzervatora Srbije koja je održana u Zrenjaninu 8. i 9. juna 2012. godine, počela je pozdravnim govorom ministra kulture Republike Srbije Predraga Markovića, zatim gradonačelnika grada Zrenjanina Milete Mihajlova, direktora Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin Igora Kovača i predsednice Društva Konzervatora Srbije Snežane Jejić. Nakon uvodnog izlaganja etnološkinje Mirjane Đekić iz Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Novi Sad, u kom se osvrnula na sadašnje stanje ali i potencijale industrijskog i tehničkog nasleđa u Srbiji, neophodnoj aktivnijoj pravnoj i fizičkoj zaštiti, jedinstvenoj terminologiji i pojmovniku, počeo je prvi deo Skupštine sa izlaganjima i prezentacijama učesnika skupa. Zavodi su pojedinačno prezentovali industrijsko i tehničko nasleđe sa teritorije svoje nadležnosti.

Drugog dana (9. juna) učesnici su imali prilike da posete prostran kompleks bivše zrenjaninske Fabrike šećera, stare Gradske klanice i kompleksa Pivare na obali Begeja. Ovi primeri industrijskog nasleđa svedoče o bogatoj industrijskoj aktivnosti grada u prošlosti, ali i o današnjem devastiranom stanja ovih industrijskih kompleksa.

BIVŠA FABRIKA ŠEĆERA

Fabrika šećera formirana je 1910. godine na obodu grada. Ovaj vredan kompleks koji je pored proizvodnih hala i magacina, imao i stambene objekte u kojima su živeli radnici šećerane, dugi niz godina bila pod stečajem. Danas je vlasnik kompanija ,,Victoria Starch“ koja pokreće proizvodnju skroba i biogoriva. Kompleks polako dobija svoj smisao ali u izmenjenoj funkciji. Saradnja novih vlasnika i zrenjaninskog Zavoda je dobra, ona je pozitivan primer izgrađene svesti novih valsnika o značaju industrijskog nasleđa.

STARA GRADSKA KLANICA

Manji kompleks bivše Gradske klanice iz 1913. godine, arhitektonski veoma interesantan, već decenijama nema svoju prvobitnu funkciju ali se donekle održava zahvaljujući drugim sadržajima. Za to doba veoma modernu klanicu, projektovao je temišvarski arhitekta Sekelji Laslo u stilu secesije, neposredno uz Begej. Arhitekta Sekelji Laslo projektovao je i klanicu u Temišvaru, Somboru i Pančevu.

PIVARA

Kompleks pivare, čiji počeci proizvodnje datiraju još iz sredine 18. veka, a svoj intenzivan razvoj beleže sa početka 20. veka kada njime rukovodi veleposednik Dunđerski, jedan je od najznačajnijih primera industrijske arhitekture grada Zrenjanina. Svojim položajem uz obalu Begeja u samom centru grada i skladnim secesijskim fasadama palate Dunđerski i fabričkih zgrada u njenom produžetku, svedoči o nekadašnjoj regionalnoj industrijskoj moći grada. Pivara ne radi od 2005. godine!