2015
Završena obnova memorijala posvećenog žrtvama Prvog svetskog rata u Orlovatu
Investitor: Ministarstvo kulture i javnog informisanja Republike Srbije
Izvođač radova: d.o.o. „MV INVEST“ Zrenjanin
Izrada projektno-tehničke dokumentacije: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin
Odgovorni projektant: Dragana Šijak-dia
Saradnici: Braniskav Milić-etnolog
Konzervatorski nadzor: Dragana Šijak, dia i Branislav Milić, etnolog
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Povodom obeležavanja stogodišnjice od početka Prvog svetskog rata, Ministarstvo kulture i javnog infornisanja Republike Srbije će u periodu 2014-2019. godine finansirati obnovu memorijala iz tog perioda, a u ovaj značajan jubilej se uključio i zrenjaninski Zavod, tražeći sredstva za obnovu i uređenje najugroženijih spomenika sa teritorije svoje nadležnosti. Na listi prioriteta koju je utvrdio Zavod, prvi spomenik za čiju su obnovu obezbeđena finansijska sredstva u 2014. godini je spomenik u Orlovatu.
Spomenik je posvećen mesnim borcima-dobrovoljcima, učesnicima Prvog svetskog rata stradalim 1916. na Dobrudži i 1918. godine na Solunskom frontu. Podignut je 1921. godine u centru sela, u manjem parku pored crkvene porte, gde se i danas nalazi.
U oblikovnom smislu spomenik podseća na nadgrobnu stelu, a po formi je sličan mermernim spomenicima koji su podizani širom Srbije još od druge polovine 19. veka. Pravougaonog je oblika, sa širokom kvadratnom osnovom i piramidalnim završetkom koji nadvisuje betonski krst.
Telo spomenika se sastoji od dva segmenta različitih geometrijskih formi. Na sve četiri strane postoje pravougaona udubljenja u vidu niše, u kojima se nalaze uklesani stihovi, mermerne ploče sa imenima poginulih boraca, ploča sa nacionalnim grbom i dve niše gde su u plitkoj malterskoj plastici izvedene aplikacije krsta sa četiri ocila, bridovima okrenutih ka vertikalnoj gredi krsta.
Nakon izrade projektne dokumentacije i procedure javnih nabavki, stekli su se uslovi za realizaciju projekta kojim je predviđena kompletna obnova spomenika, uključujući i parterno uređenje sa podnim osvetljenjem. Građevinski radovi su započeti u februaru, a završeni aprila 2015. godine.
Obnova memorijala posvećenih srpskim borcima koji su učestvovali u Prvom svetskom ratu vrši se sa ciljem upućivanja pažnje javnosti na događaje od pre sto godina, koji su izuzetno bitni za srpski narod.
U skladu sa predviđenim ciklusom obeležavanja velikog jubileja, Zavod je pripremio dinamiku radova na obnovi i ostalih memorijala na području Srednjeg Banata, koji će se vršiti paralelno sredstvima Ministarstva Kulture i informisanja i Ministarstva rada i socijalne politike (sektora boračko-invalidske zaštite). Na taj način će se pitanje njihovog održavanj rešiti za duži vremenski period.
Branislav Milić, etnolog
