Ulica Narodne omladine


Ulica Narode omladine

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

ZGRADA PAROHIJE REFORMATSKE CRKVE
Ulica Narodne omladine broj 2

Investitor: Reformatska crkvena opština u Velikom Bečkereku
Vreme gradnje: 1886. godine (dogradnja 1934.)
Projektant: ing. Pelzl Ferencz
Stil: akademizam (neorenesansa)

Zgrada Parohije reformatske crkve је slobodnostojeći objekat osnove u obliku latiničnog slova L, sa kraćim dvorišnim krilom. Izgrađena je 1886. godine prema planovima gradskog inženjera Franca Pelcla. Na predlog sveštenika, nova zgrada parohije je povučena sa regulacione linije ulice oko 2 metra, a na uličnoj regulaciji je podignuta dekorativna ograda koju je izradio Adam Engel. Ograda je uklonjena najverovatnije kada i ograda oko reformatske crkve (1963.). (Reformatska crkva)
Godine 1934. zgrada je proširena (poslednja dva ulična prozora) prema zgradi Okružnog ureda za osiguranje radnika. Pre dogradnje, fasada parohije je bila simetrično komponovana. Fasade je izvedena u maniru renesansne arhitekkture.



crtež ulične fasade parohijske zgrade

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

OKRUŽNI URED ZA OSIGURANJE RADNIKA (STOMATOLOŠKA POLIKLINIKA)
Ulica Narodne omladine broj 4

Investitor: Vilmoš Majer
Vreme gradnje: 1913. godine
Projektant: Hoff Nandor
Stil: eklektika sa elementima secesije

Zgrada je zidana kao luksuzna jednospratna vila smeštena u blizini centra grada. Razuđene je osnove, u obliku slova H, sa uvučenim središnjim delom na kome se nalazi najinteresantniji motiv cele građevine – lođa oblikovana u duhu renesansnih Paladijanskih vila. Fasada je obogaćena gipsanom plastikom u vidu prepleta girlandi iznad otvora, a lođa ima udvojene stubove sa jonskim kapitelima, ogradom i atikom od balustera. Uglovi vile istaknuti su piramidalnim krovom sa dekorativnim lukarnama.

Godine 1922. u Kraljevini Jugoslaviji formiraju se okružni uredi za osiguranje radnika. Jedan takav ured dobio je Veliki Bečkerek za smeštaj svoje administracije. Okružni ured je kupio 1928. godine zgradu od Dunavske banke. Ova zgrada je bila dovoljna samo za smeštaj kancelarija i administracije. Za ambulantu sagrađena je u dvorištu jedna nova zgrada, sa centralnim grejanjem, kupatilom i mehanoterapijom. Danas se u zgradi nalazi Stomatološka poliklinika.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

AMBULANTA OKRUŽNOG UREDA ZA OSIGURANJE RADNIKA (ZGRADA HITNE MEDICINSKE POMOĆI)
Ulica Narodne omladine broj 4

Investitor: Grad Veliki Bečkerek
Vreme gradnje: 1929. godina
Projektant: ing. Pavle Ninkov
Stil: eklektika sa elementima moderne

U dvorištu, iza zgrade današnje Stomatološke poliklinike, nalazi se zgrada hitne medicinske pomoći, podignuta 1928. godine kao ambulanta Okružnog ureda za osiguranje radnika. Izgrađena je prema projektu lokalnog inženjera Pavla Ninkova u eklektičkom duhu.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

TRGOVINSKO – INDUSTRIJSKA KOMORA, (DOM VOJSKE)
Ulica Narodne omladine broj 3

Investitor: Trgovinsko – industrijska komora u Petrovgradu
Vreme gradnje: 1936. godine
Projektant: ing. Zoran Tomić (idejno rešenje arh. Đorđe Tabaković)
Stil: moderna

Trgovinsko-industrijska komora u Velikom Bečkereku osnovana je 1920. godine.

Trgovinsko – industrijska komora je od grada otkupila deo ,,Plankove bašte“ i pored Oficirskog doma (Kasine) podigla zgradu 1936. godine. Dugo je važilo uverenje da je zgrada Trgovinsko – industrijske komore u Petrovgradu delo novosadskog arhitekte Đorđa Tabakovića. Međutim, ovo je samo delimično tačno. Prema arhivskim izvorima, Komora jeste naručila idejni projekat od Tabakovića, ali je kasnije odlučila da izradu planova poveri arhitekti Zoranu Tomiću iz Pančeva.

Trgovinsko-industrijska komora sagrađena je kao slobodnostojeći spratni objekat modernističke stilske orjentacije. Oblikovno objekat je pročišćen i jednostavne skoro kubične forme sa ravnim krovom. Na centralnom ulaznom rizalitu je jedina „dekoracija“  u vidu profilacije oko prozorske trake, portala i okulusa.

Danas zgrada nema namenu i u lošem je stanju. Pripada vojskci Republike Srbije.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

,,ROTONDA” – SPOMENIK PALIM CRVENOARMEJCIMA 1944. GODINE

Investitor: Savez boraca Jugoslavije
Vreme gradnje: 1947. godine
Projektant: ing. Аlеksаndar Sоlоdоv
Stil: reminiscencija na antiku
Konzervatorski radovi: 2007. godine

Spоmеnik pаlim Crvеnоаrmејcimа 1944. gоdinе nаlаzi sе u Pаrku piоnirа (Plаnkоvа bаštа) u Zrеnjаninu. Pоdignut је pо prојеktu inžinjera Аlеksаndrа Sоlоdоvа 1947. gоdinе, а istе gоdinе је i оtkrivеn. Prеmа dоsаdаšnjim sаznаnjimа, pоrоdicа Sоlоdоv је živеlа u Pеtrоvgrаdu (dаnаšnjеm Zrеnjаninu) dо 1950. godine, kаdа је nаkоn Infоrmbirоа, kао sоvјеtski grаđаni, еmigrirаlа u Budimpеštu. Аlеksаndаr Sоlоdоv је zа krаtkо pоslеrаtnо vrеmе, dоk је bоrаviо u Pеtrоvgrаdu, prојеktоvао јоš nеkоlikо spоmеnikа žrtvаmа fаšizmа u grаdu i оkоlini.

Restauratorski radovi

U toku restauratorskih radova, nа frizu spomenika је vraćen nаtpis: «Slаvа hеrојimа pаlim u bоrbi prоtiv fаšizmа u 1944. gоd.», izveden na osnovu sačuvanih starih fotografija. Međutim, simbоl vеčnоg plаmеnа kојi sе nаlаziо u cеntru rоtоndе оd kоgа dаnаs pоstојi sаmо kаmеnо pоstоlје, nije vraćen, kao i crnе mеrmеrnе plоčе sа upisаnim imеnimа pоginulih kоје su stајаlе u оsnоvi rоtоndе i kоје sе dаnаs nаlаzе u Nаrоdnоm muzејu u Zrеnjаninu. Plоčе i večni plamen su uklоnjеni nаkоn štо su kоsti pоginulih prеnеšеnе u spоmеn kоsturnicu pаlim Crvеnоаrmејcimа nа Bаglјаšu, kојi је оtkrivеn 1962. gоdinе i u kојu su sаhrаnjеni svi pаli bоrci i оficiri Crvеnе аrmiје nа tеritоriјi Srеdnjеg Bаnаtа.

(Pаrk piоnirа је nаstrаiјi pаrk u grаdu. Prеmа pisаnim izvоrimа, pоdignut је 1834. gоdinе, kаdа је vаrоški аpоtеkаr Frаnjа Plаnk оtvоriо svоје imаnjе sа bаštоm i dао gа nа kоrišćеnjе grаđаnstvu. U tо vrеmе pаrk је izlаziо nа Bеgеј, а pо оbоdu su pоtоm bili izgrаđеni znаčајni оbјеkti: Grаđаnskа kаsinа, Оficirski dоm, Grаdskо kupаtilо, Тrgоvinskо industriјskа kоmоrа, Lutkаrskо pоzоrištе i kasnije Dоm mlаdоsti).

* * *

Literatura:
Dokumentacija i fotodokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin
Grupa autora,Petrovgrad,Petrovgrad 1938.
Dokumentacija Reformatske crkvene opštine iz Zrenjanina