Spomenik elemirskom partizanskom odredu na Babatovu kod Elemira

……………………………………………………………………………………………………………………………….

Investitor: Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja

Izvođač radova: STZR „FORMELINI – G“ , Novi Sad

Projektno-tehnička dokumentacija: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin

Odgovorni projektant: Dragana Šiak, dia

Konzervatorski nadzor: Dragana Šiak, dia

……………………………………………………………………………………………………………………………….

Autor spomenika: Pavle Radovanović (1923 – 1981).

Vreme podizanja: 1971. godina.

Spomenik elemirskom partizanskom odredu na Babatovu kod Elemira

Vajar Pavle (Paja) Radovanović rođen je u Zrenjaninu. Diplomirao je na akademiji umetnosti u Beogradu. Autor je mnogobrojnih portreta, istorijskih kompozicija i memorijalnih skulptura. U Aleji velikana u Zrenjaninu izradio je biste Konstantina Danijela, Pavla Aršinova, Nestora Dimitrijevića i Toše Jovanovića, a u Novom sadu bistu Vase Stajića – ispred zgrade Matice Srpske i bistu Miroslava Antića u Dunavskom parku. Najpoznatija dela su mu: Spomenik novosadskom partizanskom odredu u Čeneju, Spomenik streljanim meštanima u Sirigu, spomenik NOB u Ledincima, Sremskim Karlovcima, Čalmi i Spomenik palim borcima u Ležimiru.

U blizini spomenika, na putu između Elemira i reke Tise, nalazila se partizana baza koju su avgusta 1944. godine napale nemačke jedinice. U tom trenutku u bazi se nalazilo oko 70 ilegalaca, od kojih je samo 20 imalo oružje. Ipak, ilegalci su odbili dva napada, ali je borcima ponestalo municije, a Nemcima stiglo pojačanje. Deo ilegalaca, koji nisu želeli da se predaju Nemcima, polegao je u krug i aktivirao bombu krpenjaču. Ostali su pokušali samostalni proboj.

Kompozicija spomenika asocira na tragičan događaj i sastoji se od kamenog obeliska koji se nalazi u centru zamišljenog kruga i čeličnih limova u obliku trougla sa nepravilnim stranica, raspoređeni po radijusu kruga, oštrim uglom usmereni u pravcu obeliska. Obelisk je od granitnog kamena, sastavljenog iz tri kamena bloka, grubo obrađeni sa nepravilnim tesanim ivicama visine oko 6m. Deo spomenika čine i kameni blokovi postavljeni na zemlji sa isklesanim imenima ilegalaca i diverzanata.

Radovi na obnovi

Izvedeni su konzervatorsko-restauratorski radovi koji su obuhvatili konzervaciju kamena, saniranje oštećenj i obnovu ispisanog teksta na obeluisku, kao i kamenim blokovima raspoređenim oko obeliska u radijusu kruga, na kojima se nalaze urezani tekstovi. Čelični limovi su takođe sanirani i konzervirani. Naneta je sva potrebna hemijska zaštita na spomeniku.